โอ้โห มาอีกละ! เรื่องมีบุตรยากนี่มันเป็นอะไรที่คลาสสิกจริงๆ นะคะคุณๆ ทั้งหลาย คือก็พยายามกันแล้ว พยายามกันอีก ทำทุกอย่างแล้วแต่ทำไม๊ ทำไม เจ้าตัวน้อยถึงยังไม่มาอุ้มสักที? แล้วก็ชอบมาถามกันอีกว่า "เอ๊ะ แล้วแบบปฐมภูมิ ทุติยภูมิ มันต่างกันยังไง?" ฟังแล้วก็เหนื่อยใจแทนนะ แต่ไม่เป็นไร ในเมื่อหน้าทีบังคับให้มาอธิบาย ก็จะอธิบายให้แบบหมดเปลือกไปเลยค่ะ จะได้ไม่ต้องมานั่งงง หรือมานั่งถามซ้ำๆ ให้เสียเวลาอันมีค่า (ของฉัน) ไปมากกว่านี้ เข้าใจตรงกันนะ!

Oh, here we go again! Infertility is such a classic topic, isn't it? You try and you try, you do everything, but why, oh why, won't that little one come to be held? And then you all come asking, "Uh, what's the difference between primary and secondary infertility?" It makes me tired just thinking about it, but fine. Since it's my job to explain, I'll lay it all out for you, so you can stop being confused or asking the same questions over and over, wasting my precious time. Are we clear?

เอาแบบเข้าใจง่ายๆ ไม่ต้องคิดเยอะนะ ภาวะมีบุตรยากปฐมภูมิก็คือ การที่คู่รักพยายามจะมีลูกมาตลอด 1 ปีเต็ม (โดยที่ไม่ได้คุมกำเนิดนะจ๊ะ) แต่ก็ยังไม่ตั้งครรภ์สักที แค่นั้นแหละ! ง่ายๆ แต่ทำไมคนถึงชอบสับสนก็ไม่รู้ คือถ้าคุณไม่เคยตั้งครรภ์มาก่อนเลยในชีวิต แล้วลองมาเป็นปีแล้วยังเงียบ ก็คือเข้าข่ายนี้ไงคะ! ไม่ต้องตีความอะไรให้ซับซ้อน ถ้าคุณไม่เคยมีลูกสักคนเลย แล้วตอนนี้ก็ยังไม่มี นั่นแหละคือ "ปฐมภูมิ" ค่ะ ชัดเจนนะ?

Let's keep it simple, no need to overthink this. Primary infertility is when a couple has been actively trying to conceive for a full year (without using any contraception, mind you) and still hasn't gotten pregnant. That's it! Simple, but I don't know why people insist on getting confused. If you've never been pregnant before in your life, and you've been trying for a year with no luck, you fall into this category. No need to over-analyze. If you've never had a child, and you still don't have one, that's "primary." Clear?

เรื่องของฝ่ายหญิงนี่มันซับซ้อนกว่าที่คิดเยอะเลยนะคะ กว่าจะถึงฝั่งฝัน (ของการมีลูก) ก็ต้องผ่านอะไรหลายอย่าง ลองมาดูกันว่ามีอะไรบ้าง:

1. ปัญหาเกี่ยวกับการตกไข่ (Ovulation Disorders): นี่แหละตัวการหลักเลยค่ะ บางทีรังไข่ก็ขี้เกียจทำงาน ตกไข่บ้าง ไม่ตกไข่บ้าง หรือตกไข่แบบผิดปกติไปเลย สาเหตุก็มีตั้งแต่ฮอร์โมนไม่สมดุล (PCOS นี่ตัวดีเลย), ต่อมไทรอยด์มีปัญหา, หรือแม้แต่ความเครียดที่สะสมจนร่างกายประท้วงก็มีนะคะ

2. ความผิดปกติของท่อนำไข่ (Fallopian Tube Issues): ท่อนำไข่นี่เปรียบเสมือน "ทางด่วน" ที่ไข่กับอสุจิจะมาเจอกัน ถ้าท่อนำไข่ตัน อุดตัน หรือเสียหายจากอะไรก็ตาม เช่น การอักเสบในอุ้งเชิงกราน (PID) จากการติดเชื้อ หรือเคยผ่าตัดอะไรแถวนั้นมา โอกาสที่อสุจิจะไปเจอไข่ก็ยากขึ้นไปอีก หรือถ้าไข่ผ่านไปได้ ก็อาจจะไปฝังตัวผิดที่ (ท้องนอกมดลูก) ซึ่งอันตรายมากนะคะ

3. ปัญหาเกี่ยวกับมดลูกและปากมดลูก (Uterine and Cervical Issues): มดลูกคือบ้านของลูกน้อยค่ะ ถ้าบ้านมีปัญหา เช่น มีเนื้องอกในโพรงมดลูก, เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) หรือมีพังผืดในมดลูก ก็อาจจะทำให้ตัวอ่อนฝังตัวได้ยาก หรือถ้าฝังตัวได้แล้วก็อาจจะหลุดง่ายๆ ส่วนปากมดลูก ถ้ามีการติดเชื้อ หรือมีปัญหาโครงสร้าง ก็อาจจะขัดขวางการเดินทางของอสุจิได้เหมือนกัน

4. อายุที่มากขึ้น (Advanced Maternal Age): อันนี้เป็นความจริงที่เจ็บปวดแต่ต้องยอมรับค่ะ เมื่อผู้หญิงอายุมากขึ้น คุณภาพและปริมาณของไข่ก็จะลดลงตามธรรมชาติ ยิ่งอายุ 35 ปีขึ้นไป โอกาสในการตั้งครรภ์ก็จะลดลงอย่างเห็นได้ชัด และความเสี่ยงของความผิดปกติของโครโมโซมในไข่ก็สูงขึ้นด้วย

5. ปัจจัยด้านไลฟ์สไตล์ (Lifestyle Factors): ใครว่าไม่เกี่ยว? การสูบบุหรี่, ดื่มแอลกอฮอล์หนักๆ, น้ำหนักเกินหรือน้อยเกินไป, การออกกำลังกายที่หักโหมเกินไป, หรือแม้แต่การได้รับสารเคมีบางชนิด ก็ส่งผลเสียต่อระบบสืบพันธุ์ได้ทั้งนั้นค่ะ

Female issues are more complicated than you might think. To reach the dream (of having a baby), you have to go through a lot. Let's see what's involved:

1. Ovulation Disorders: This is a major culprit! Sometimes the ovaries are lazy, ovulating sporadically, not at all, or releasing eggs abnormally. The causes range from hormonal imbalances (PCOS is a big one), thyroid problems, or even accumulated stress causing the body to protest.

2. Fallopian Tube Issues: The fallopian tubes are like the "expressway" where the egg and sperm meet. If the tubes are blocked, obstructed, or damaged from things like pelvic inflammatory disease (PID) due to infection, or from previous surgeries in the area, it becomes harder for sperm to meet the egg. Or, if the egg does make it through, it might implant incorrectly (ectopic pregnancy), which is very dangerous!

3. Uterine and Cervical Issues: The uterus is the baby's home. If the home has problems, like fibroids in the uterine cavity, endometriosis, or adhesions in the uterus, it can make it difficult for the embryo to implant, or if it does implant, it might miscarry easily. As for the cervix, if there are infections or structural problems, it can hinder the sperm's journey.

4. Advanced Maternal Age: This is a painful but undeniable truth. As women age, the quality and quantity of eggs naturally decrease. After age 35, the chances of getting pregnant drop significantly, and the risk of chromosomal abnormalities in the eggs increases.

5. Lifestyle Factors: Think it doesn't matter? Smoking, heavy alcohol consumption, being significantly overweight or underweight, excessive exercise, or even exposure to certain chemicals can all negatively affect the reproductive system.

อย่าคิดว่าปัญหาทั้งหมดอยู่ที่ผู้หญิงนะคะ คุณผู้ชายก็มีส่วนไม่น้อยเลยค่ะ ลองเช็คดูว่ามีอะไรบ้าง:

1. ความผิดปกติของจำนวนและคุณภาพอสุจิ (Sperm Problems): นี่คือสาเหตุหลักๆ ของฝ่ายชายเลยค่ะ อาจจะเกิดจากจำนวนอสุจิน้อยเกินไป (Oligospermia), อสุจิเคลื่อนไหวไม่ดี (Asthenospermia), รูปร่างอสุจิผิดปกติ (Teratospermia), หรือไม่มีอสุจิเลย (Azoospermia) สาเหตุก็มีตั้งแต่ความร้อนที่อัณฑะ (ใส่กางเกงรัดรูป, นั่งนานๆ, อบซาวน่าบ่อยๆ), การสูบบุหรี่, ดื่มแอลกอฮอล์, การใช้ยาบางชนิด, โรคประจำตัว, หรือความเครียด

2. ปัญหาเกี่ยวกับการหลั่งอสุจิ (Ejaculation Issues): บางทีอสุจิก็มีปกตินะคะ แต่ออกมาผิดที่ผิดทาง เช่น หลั่งย้อนกลับ (Retrograde Ejaculation) คืออสุจิไหลเข้ากระเพาะปัสสาวะแทนที่จะออกมาข้างนอก หรือมีปัญหาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ (Erectile Dysfunction) หรือหลั่งเร็วเกินไป (Premature Ejaculation) ก็ทำให้การปฏิสนธิยากขึ้น

3. ความผิดปกติทางพันธุกรรม (Genetic Abnormalities): บางครั้งความผิดปกติทางพันธุกรรมก็สามารถส่งผลต่อการสร้างอสุจิ หรือทำให้คุณภาพอสุจิไม่ดีได้เช่นกัน

4. ปัญหาเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน (Immune System Problems): ในบางกรณี ร่างกายอาจจะสร้างแอนติบอดีต่อต้านอสุจิของตัวเอง ทำให้การเคลื่อนที่หรือความสามารถในการปฏิสนธิของอสุจิลดลง

5. ปัจจัยด้านไลฟ์สไตล์ (Lifestyle Factors): เหมือนกับฝ่ายหญิงค่ะ การสูบบุหรี่, ดื่มแอลกอฮอล์, การใช้สารเสพติด, การได้รับความร้อนบริเวณอัณฑะบ่อยๆ, การได้รับสารเคมีอันตราย, หรือแม้แต่การขาดสารอาหารบางชนิด ก็ส่งผลต่อคุณภาพของอสุจิได้

Don't think all the problems lie with the woman. The male partner plays a significant role too! Let's check what's involved:

1. Sperm Count and Quality Abnormalities: These are the main male-related causes. It could be due to a low sperm count (Oligospermia), poor sperm motility (Asthenospermia), abnormal sperm shape (Teratospermia), or absence of sperm (Azoospermia). Causes include heat exposure to the testicles (tight underwear, prolonged sitting, frequent saunas), smoking, alcohol consumption, certain medications, chronic diseases, or stress.

2. Ejaculation Issues: Sometimes sperm are normal, but they go to the wrong place. For example, retrograde ejaculation, where sperm enters the bladder instead of exiting the body, or erectile dysfunction (ED), or premature ejaculation can also make conception difficult.

3. Genetic Abnormalities: Sometimes genetic abnormalities can affect sperm production or lead to poor sperm quality.

4. Immune System Problems: In some cases, the body may produce antibodies against its own sperm, reducing sperm motility or fertilizing capacity.

5. Lifestyle Factors: Just like the female partner, smoking, alcohol consumption, drug use, frequent heat exposure to the testicles, exposure to hazardous chemicals, or even nutritional deficiencies can affect sperm quality.

อันนี้จะต่างจากแบบแรกนะ คือ ถ้าคุณเคยตั้งครรภ์มาก่อน (ไม่ว่าจะคลอด หรือแท้ง หรือท้องนอกมดลูกก็ตาม) แต่หลังจากนั้น พอพยายามมีลูกอีกครั้ง โดยที่ไม่ได้คุมกำเนิด กลับไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ภายใน 1 ปี อันนี้แหละค่ะ คือ "ภาวะมีบุตรยากทุติยภูมิ" เข้าใจง่ายๆ คือ เคยสำเร็จแล้ว แต่ตอนนี้เหมือนมีอุปสรรคใหม่เข้ามา ซึ่งก็เป็นเรื่องที่น่าหงุดหงิดใจไม่แพ้กันเลยนะคะ

This is different from the first type. If you have been pregnant before (whether you gave birth, had a miscarriage, or an ectopic pregnancy), but after that, when you try to conceive again without contraception, you are unable to get pregnant within a year, then that's "secondary infertility." Simply put, you succeeded before, but now there seems to be a new obstacle. And that's just as frustrating, isn't it?

สาเหตุของภาวะมีบุตรยากทุติยภูมิหลายอย่างก็ทับซ้อนกับสาเหตุของปฐมภูมิ แต่สิ่งที่แตกต่างคือ มันมักจะเกิดจากการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น "หลังจาก" การตั้งครรภ์ครั้งก่อน หรือมีปัจจัยใหม่เข้ามา ลองมาดูกัน:

1. อายุที่มากขึ้น (Advanced Maternal Age): อันนี้เป็นปัจจัยสำคัญเลยค่ะ แม้จะเคยตั้งครรภ์ได้แล้ว แต่เมื่อเวลาผ่านไป อายุคุณผู้หญิงก็เพิ่มขึ้น คุณภาพไข่ก็ลดลง ทำให้โอกาสตั้งครรภ์ยากขึ้นตามธรรมชาติ

2. การเปลี่ยนแปลงของท่อนำไข่ (Changes in Fallopian Tubes): การตั้งครรภ์ก่อนหน้านี้ หรือการติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานที่อาจเกิดขึ้นทีหลัง อาจทำให้ท่อนำไข่เกิดพังผืด ตัน หรือเสียหาย จนส่งผลต่อการเดินทางของไข่และอสุจิ

3. ปัญหาเกี่ยวกับมดลูก (Uterine Issues): การผ่าตัดคลอด, การขูดมดลูก, หรือการติดเชื้อในมดลูก อาจทำให้เกิดพังผืดในโพรงมดลูก (Asherman's Syndrome) ซึ่งส่งผลต่อการฝังตัวของตัวอ่อน

4. การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน (Hormonal Changes): ปัญหาต่อมไร้ท่อต่างๆ เช่น ไทรอยด์, ต่อมใต้สมอง อาจเกิดขึ้นทีหลัง หรือแย่ลงตามกาลเวลา ทำให้การตกไข่ผิดปกติ

5. การเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์และสุขภาพ (Lifestyle and Health Changes): น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงอย่างมาก, การสูบบุหรี่ที่มากขึ้น, หรือการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังบางชนิด อาจส่งผลต่อภาวะเจริญพันธุ์ได้

6. การผ่าตัดเกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์ (Pelvic Surgery): การผ่าตัดบางอย่าง เช่น การผ่าตัดเนื้องอกในมดลูก หรือการผ่าตัดรังไข่ อาจส่งผลกระทบต่อโครงสร้างหรือการทำงานของอวัยวะสืบพันธุ์ได้

Many causes of secondary infertility overlap with primary infertility, but what's different is that they often arise from changes that occurred *after* the previous pregnancy, or new factors have emerged. Let's take a look:

1. Advanced Maternal Age: This is a significant factor. Even if you could get pregnant before, as time passes, the woman's age increases, and egg quality declines, naturally making conception more difficult.

2. Changes in Fallopian Tubes: Previous pregnancies or subsequent pelvic infections may cause adhesions, blockages, or damage to the fallopian tubes, affecting the journey of eggs and sperm.

3. Uterine Issues: Cesarean sections, uterine curettage (D&C), or uterine infections can lead to intrauterine adhesions (Asherman's Syndrome), which can affect embryo implantation.

4. Hormonal Changes: Endocrine problems, such as thyroid or pituitary gland issues, may develop later or worsen over time, leading to abnormal ovulation.

5. Lifestyle and Health Changes: Significant weight gain or loss, increased smoking, or the onset of certain chronic illnesses can impact fertility.

6. Pelvic Surgery: Certain surgeries, such as fibroid removal or ovarian surgery, may affect the structure or function of the reproductive organs.

ใช่ค่ะ คุณผู้ชายก็อาจจะมีสาเหตุใหม่ๆ เพิ่มขึ้นมาได้เหมือนกันนะ ลองดู:

1. ปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นภายหลัง (New Health Problems): การเจ็บป่วยด้วยโรคบางชนิด เช่น โรคเบาหวาน, โรคเกี่ยวกับหลอดเลือด, หรือการได้รับสารเคมีบางอย่าง หรือการได้รับรังสีรักษา อาจส่งผลต่อการผลิตหรือคุณภาพอสุจิ

2. การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน (Hormonal Changes): ปัญหาฮอร์โมนเพศชายลดลง (Androgen Deficiency) อาจเกิดขึ้นได้เมื่ออายุมากขึ้น หรือจากปัญหาสุขภาพบางอย่าง

3. การใช้ยาบางชนิด (Medication Use): การเริ่มใช้ยาบางชนิดเพื่อรักษาโรคอื่นๆ อาจส่งผลกระทบต่อภาวะเจริญพันธุ์

4. การเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์ (Lifestyle Changes): การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม เช่น การดื่มแอลกอฮอล์หนักขึ้น, การใช้สารเสพติด, หรือการเพิ่มน้ำหนัก อาจส่งผลต่อคุณภาพอสุจิ

Yes, the male partner can also develop new causes. Take a look:

1. New Health Problems: Illnesses such as diabetes, vascular diseases, exposure to certain chemicals, or radiation therapy can affect sperm production or quality.

2. Hormonal Changes: Male hormone deficiency (Androgen Deficiency) can occur with age or due to certain health issues.

3. Medication Use: Starting certain medications to treat other conditions may affect fertility.

4. Lifestyle Changes: Changes in habits, such as increased alcohol consumption, drug use, or weight gain, can impact sperm quality.

คุณหมอจะเริ่มจากการถามไถ่สารทุกข์สุกดิบเรื่องการมีเพศสัมพันธ์, รอบเดือน, ประวัติการตั้งครรภ์, ประวัติการเจ็บป่วย, การผ่าตัด, การใช้ยา, และไลฟ์สไตล์ของทั้งคู่ค่ะ พร้อมกับการตรวจร่างกายทั่วไป และตรวจภายในสำหรับฝ่ายหญิงเพื่อประเมินสุขภาพระบบสืบพันธุ์เบื้องต้น

The doctor will start by asking about your sexual activity, menstrual cycles, pregnancy history, medical history, surgeries, medication use, and lifestyle of both partners. This will be followed by a general physical examination and a pelvic exam for the female partner to assess her reproductive health.

จะมีการเจาะเลือดเพื่อตรวจระดับฮอร์โมนต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการตกไข่และภาวะเจริญพันธุ์ เช่น FSH, LH, Estradiol, Progesterone, Prolactin, Thyroid hormones และ Anti-Müllerian Hormone (AMH) เพื่อประเมินปริมาณและคุณภาพของไข่ รวมถึงตรวจหาความผิดปกติอื่นๆ

Blood tests will be performed to check the levels of various hormones related to ovulation and fertility, such as FSH, LH, Estradiol, Progesterone, Prolactin, Thyroid hormones, and Anti-Müllerian Hormone (AMH). These tests help assess egg quantity and quality, as well as detect other abnormalities.

อันนี้สำคัญมากสำหรับฝ่ายชายค่ะ เป็นการตรวจดูจำนวน, การเคลื่อนที่, และรูปร่างของอสุจิ รวมถึงปริมาณน้ำอสุจิด้วย เพื่อประเมินศักยภาพในการปฏิสนธิ

This is crucial for the male partner. It involves examining the sperm count, motility, morphology, and semen volume to assess fertilizing potential.

อัลตราซาวด์ทางช่องคลอด (Transvaginal Ultrasound) จะช่วยให้เห็นภาพมดลูก, รังไข่, และท่อนำไข่ เพื่อประเมินลักษณะ, ขนาด, และดูว่ามีพังผืด, เนื้องอก, หรือถุงน้ำอะไรผิดปกติหรือไม่

A transvaginal ultrasound provides an image of the uterus, ovaries, and fallopian tubes, allowing for assessment of their size, shape, and the presence of any adhesions, fibroids, or cysts.

HSG คือการฉีดสารทึบรังสีเข้าไปในโพรงมดลูกและท่อนำไข่ แล้วเอกซเรย์ดูว่าสารนั้นไหลผ่านได้ดีหรือไม่ เพื่อดูว่าท่อนำไข่ตันหรือไม่ ส่วน Sonohysterography ก็คล้ายกัน แต่ใช้สารน้ำเกลือและอัลตราซาวด์แทน

HSG involves injecting a contrast dye into the uterus and fallopian tubes, followed by an X-ray to see if the dye flows freely, thus checking for fallopian tube blockages. Sonohysterography is similar but uses saline and ultrasound.

เป็นการส่องกล้องขนาดเล็กเข้าไปในโพรงมดลูกเพื่อดูความผิดปกติโดยตรง เช่น ติ่งเนื้อ, ผังผืด, หรือเนื้องอกในโพรงมดลูก

This involves inserting a small camera into the uterus to directly visualize abnormalities such as polyps, adhesions, or fibroids within the uterine cavity.

เป็นการผ่าตัดเล็กโดยการส่องกล้องผ่านรูเล็กๆ ที่หน้าท้อง เพื่อเข้าไปสำรวจอวัยวะในอุ้งเชิงกรานโดยตรง เช่น ท่อนำไข่, รังไข่, มดลูก เพื่อหาพังผืด, การอุดตัน, หรือความผิดปกติอื่นๆ ที่มองไม่เห็นจากการตรวจแบบอื่น

This is a minor surgical procedure involving inserting a small camera through tiny incisions in the abdomen to directly examine the pelvic organs, such as the fallopian tubes, ovaries, and uterus, to identify adhesions, blockages, or other abnormalities not visible through other examinations.

ก่อนจะไปพึ่งเทคโนโลยี ลองดูที่ตัวเองก่อนค่ะ การควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม, การทานอาหารที่มีประโยชน์, การออกกำลังกายสม่ำเสมอแต่พอดี, การงดสูบบุหรี่และจำกัดแอลกอฮอล์, และการจัดการความเครียด ล้วนมีผลต่อภาวะเจริญพันธุ์ที่ดีขึ้นได้ทั้งนั้นค่ะ

Before resorting to technology, take a look at yourselves. Maintaining a healthy weight, eating nutritious food, exercising regularly but moderately, quitting smoking and limiting alcohol, and managing stress can all contribute to improved fertility.

สำหรับผู้หญิงที่มีปัญหาการตกไข่ คุณหมออาจสั่งยาเพื่อกระตุ้นให้รังไข่ทำงานและตกไข่เป็นปกติ เช่น Clomiphene citrate หรือ Letrozole หรืออาจต้องฉีดฮอร์โมนบางชนิด

For women with ovulation problems, doctors may prescribe medications to stimulate the ovaries to function and ovulate normally, such as Clomiphene citrate or Letrozole, or hormone injections might be necessary.

Dracula_Orchid